Samen in de stad, voor de regio: Makersfabriek en Innovatiedistrict Spoorzone Zwolle als tandem voor vernieuwing

Regio Zwolle staat voor grote opgaven: de productiviteit moet omhoog, de circulaire economie vraagt om actie en transities zoals digitalisering en slim werken dagen ondernemers uit. In een regio die voor tachtig procent uit mkb-bedrijven bestaat, is het een uitdaging om bij te blijven. Vaak ontbreekt een eigen research- en development-afdeling, of een eigen hr-afdeling. Hierdoor zijn samenwerking en kennisdeling essentieel om te kunnen groeien, kosten te kunnen besparen en te kunnen blijven innoveren.

Twee bruisende plekken in Zwolle, de Makersfabriek en Spoorzone Zwolle, hebben de handen ineengeslagen. Samen vormen zij een krachtige tandem voor de ontwikkeling van de hele regio. Hun gezamenlijke missie: innovatie niet alleen bedenken, maar vooral toepassen.

Twee plekken, één ecosysteem

Juist daarom is de samenwerking tussen de Makersfabriek en Spoorzone Zwolle belangrijk. De twee gebieden vormen een gezamenlijke landingsplaats voor vraagstukken van ondernemers uit de regio. De kracht zit in de verbinding: ondernemers, studenten, beleidsmakers en investeerders ontmoeten elkaar dagelijks op beide terreinen.

'Als ecosysteem slaan we een brug tussen innovatie en toepassing’ ‍

-Marius Woldberg‍

‘Samen vormen wij een compleet ecosysteem dat de brug slaat tussen innovatie en de toepassing daarvan. Met elkaar hebben wij de faciliteiten en kennis in huis om ondernemers - van start-up tot familiebedrijf - te helpen, waar zij ook gevestigd zijn in Regio Zwolle’, aldus Marius Woldberg, directeur-bestuurder bij stichting Spoorzone Zwolle.

In Spoorzone Zwolle ontstaan ideeën die vragen om doorontwikkeling en opschaling. De Makersfabriek biedt de maakkracht en kennis om innovaties tot leven te brengen. Tegelijkertijd is ook de Makersfabriek een broedplaats voor nieuwe concepten, bijvoorbeeld via ZWINC dat start-ups begeleidt. Zo versterken beide plekken elkaar: van praktijkgericht onderzoek tot een marktrijp product. Juist die wisselwerking maakt het ecosysteem krachtig. Het is een dynamische samenwerking, waarin innovatie wordt bedacht én toegepast.

Vakmanschap als fundament

De grote vraagstukken in Regio Zwolle vragen niet alleen om slimme ideeën, maar ook om mensen die deze innovaties kunnen toepassen. Juist in een regio met veel mkb-bedrijven is het opleiden en behouden van vakmensen cruciaal om te kunnen blijven vernieuwen en groeien. Willianne van Boven, kwartiermaker Makersfabriek, verwoordt het zo: ‘Het rapport van de Sociaal-Economische Raad, ‘Geen transitie zonder vakmanschap’, laat ons als regio zien wat het belang is van vakmanschap in de toepassing van innovaties en het realiseren van de grote uitdagingen die op ons afkomen. Regio Zwolle is sterk in die toepassing. Wij hebben de vakmensen en een sterke onderwijsstructuur om die kennis te blijven ontwikkelen en zo te bouwen aan een toekomstbestendige regio.’

In veel bedrijven gaat binnen tien jaar dertig procent van het personeelsbestand met pensioen. Dit vraagt om slimmer werken met minder mensen. Willianne: ‘Slimmer werken is vooral sámen werken. Daarom werken wij met diverse partners in trajecten als Leven lang ontwikkelen en initiatieven zoals Maak het in Zwolle. Hier bundelen wij de krachten om mensen samen op te leiden, talent te binden en werknemers optimaal in te zetten. Zo ondersteunen wij ondernemers met fysieke locaties waar zij langs kunnen komen met diverse vraagstukken.’

Samenwerking

In Spoorzone Zwolle en de Makersfabriek werken ondernemers onder andere samen met studenten van Windesheim, Deltion en Universiteit Twente. Men deelt faciliteiten met andere ondernemers en krijgt toegang tot werkplaatsen, innovatielabs, praktijkopleidingen en een netwerk van experts, beleidsmakers en investeerders.

Beide locaties bieden toegang tot hightech apparatuur en labs waar ondernemers zelf niet in hoeven te investeren. Dit verlaagt de drempel voor het mkb om te experimenteren met nieuwe technologieën en innovaties. ‘Door deze samenwerking - waarbij verschillende vraagstukken, sectoren en disciplines elkaar ontmoeten - ontstaan de meest onverwachte en creatieve oplossingen’, aldus Marius.

Zo werkt de Makersfabriek samen met partners zoals Naturalis, ROVA en het Zone.College aan het testen en toepassen van innovaties voor biodiversiteit en klimaatadaptatie. De samenwerking tussen start-up Heathclean en ROVA voor de inzet van dronetechnologie voor natuurbeheer laat zien hoe belangrijk het is om deze werelden samen te brengen.

Een ander voorbeeld is dat Spoorzone Zwolle ook als ‘living lab’ wordt ontwikkeld. Hier kunnen innovaties op het gebied van energiezuinig bouwen direct in de praktijk worden getest. Marius: ‘Partners van innovatiehub Biltin kunnen nieuwe toepassingen implementeren en testen in de woningen die in de Spoorzone worden gebouwd. Zo wordt de stad zelf een proeftuin voor de regio.’

Triple helix

Het Zwolse ecosysteem wordt gedragen door een triple helix-samenwerking tussen ondernemers, onderwijs en overheid. ‘Ondernemers trekken de kar. Het onderwijs, van mbo tot wo, vertaalt de actuele vragen van vandaag naar de competenties en vaardigheden van morgen, en de overheid faciliteert. Deze nauwe samenwerking is een van de grootste krachten van Regio Zwolle’, vertelt Marius.

Kennisinstellingen zoals Windesheim, Deltion College en de Universiteit Twente zijn nauw verbonden met de gebieden, waardoor studenten aan concrete opdrachten uit het bedrijfsleven werken. In de werkplaatsen worden faciliteiten gedeeld door start-ups, ondernemers en het onderwijs. Hierdoor ontstaan cross-overs tussen kennis en praktijk. Een voorbeeld: een student die een frame last voor een start-up leert niet alleen een vak, maar draagt ook bij aan de ontwerpfase en de toepassing van de innovatie.

Krachtige regio

Regio Zwolle kent een sterke kennisinfrastructuur en biedt naast Spoorzone Zwolle en de Makersfabriek meerdere plekken voor innovatie en ontwikkeling, zoals de Green East in Raalte, het Innovatiecluster Noordoostpolder en IQonIC in Hardenberg. Een start-up die zijn eerste stappen zet in Zwolle kan voor de productiefase naar een bedrijfslocatie in Meppel, Hardenberg of elders in Regio Zwolle. Een ondernemer uit de regio die vooroploopt op het gebied van circulariteit is een inspiratiebron voor anderen.

Door innovatievraagstukken, het opleiden van vakmensen en kennisontwikkeling samen te brengen op fysieke plekkenzoals de Makersfabriek en Spoorzone Zwolle, wordt gewerkt aan een krachtige regio. Willianne: ‘Het gaat om meer dan fysieke locaties; het is een beweging.’ Een beweging die laat zien dat de toekomst van Regio Zwolle wordt gebouwd op samenwerking, vakmanschap en ondernemerschap. Door de krachten te bundelen vergroot men de impact en wordt gebouwd aan een beweging waarin ideeën kunnen bloeien, talent wordt gekoesterd en bedrijven de ruimte krijgen om te groeien.

‍

Leren van innovatiedistrict Delft

De aanpak in Zwolle is niet uniek, maar wel krachtig. Een blik op het innovatiedistrict in Delft geeft waardevolle lessen. Ook daar is de samenwerking tussen kennisinstellingen zoals de Technische Universiteit Delft, overheid en bedrijfsleven de sleutel tot succes. Paul Althuis, directeur van het Delftse innovatiedistrict, benadrukt het belang van investeren in de relatie: ‘Je moet een gezamenlijke taal ontwikkelen en elkaar wat gunnen.’

Marte Bugel, coördinator strategische programma’s bij het AMS Institute, vult aan: ‘Begin met een gedeeld beeld van de kansen en behoeften en wat je met elkaar kunt winnen als je het samen doet. Alle partijen hebben baat bij een sterk innovatiedistrict en een grote community.’

Paul: ‘Jullie regio heeft geen universiteit, maar wel een sterk samenspel tussen mbo en hbo dat de innovatiegebieden voedt. De ondernemers hebben deze gebieden hard nodig. Zij faciliteren namelijk de innovatiebehoefte van het mkb. Dit vraagt flexibele en wendbare terreinen die kunnen inspelen op veranderende vraag en maatschappelijke ontwikkelingen. Durf dan ook keuzes te maken en bij te sturen. Een faciliterende overheid is hierbij van groot belang.’

Een andere belangrijke les is de noodzaak van instrumenten om het mkb aan te laten haken bij de koplopers in de hubs. In Zuid-Holland werken zij met vouchers waarmee bedrijven aan de slag kunnen bij innovatielabs en werkplaatsen. Dit soort laagdrempelige subsidies is nodig om de motor op gang te brengen en te houden. Het gaat niet vanzelf; het vraagt om een continue investering van overheid, onderwijs en ondernemers.

Marte: ‘Wat opvalt is dat in jullie regio veel familiebedrijven actief zijn. Deze bedrijven hebben bij uitstek de opdracht om multi-generationeel door te groeien en investeren vaak in de lange termijn.’ Marius vult aan: ‘Wij zien dit concreet terug. De bedrijven dieinvesteren in de Spoorzone en de Makersfabriek zijn veela lfamiliebedrijven.’

‘Het gaat om meer dan fysieke locaties; het is een beweging’

-Willianne van Boven

Familiebedrijven: motor van de Makersfabriek

Familiebedrijven vormen al generaties lang de ruggengraat van de regionale economie. Hun kracht zit in continuïteit, vakmanschap en een diepgewortelde betrokkenheid bij de samenleving. Zij denken niet in kwartalen, maar in generaties.

Breman en Jansen zijn een lichtend voorbeeld. Als aanjagende partijen achter de Makersfabriek tonen zij hoe diep het geloof in samenwerking, innovatie en vakmanschap is verankerd in het DNA van het familiebedrijf. Zij zien de noodzaak van een sterke regio en investeren in de basis. Hun inzet gaat verder dan de eigen bedrijfsmuren.

Door te investeren in praktijkwerkplaatsen, opleidingsprogramma’s en innovatieprojecten, bouwen zij aan een duurzaam fundament voor Regio Zwolle. Zij begrijpen dat de toekomst vraagt om goed opgeleide vakmensen en een mkb dat klaar is voor de transities van morgen. Deze bedrijven zijn, vaak buiten de schijnwerpers, de motor van duurzame economische ontwikkeling. Niet door op de voorgrond te treden, maar door te bouwen aan een ecosysteem waar de gemeenschap van profiteert. Zij investeren in de toekomst van de regio, omdat zij er zelf onlosmakelijk deel van uitmaken.

Wil jij als ondernemer meedoen, experimenteren of opschalen? De deuren van de Makersfabriek en Spoorzone Zwolle staan open. Kom langs, deel je idee en ontdek hoe samenwerking jouw bedrijf verder kan brengen.

‍

Tekst Stefan kuiper / Fotografie Peter timmer en eigen archief

‍

‍